Sfuei Mensîl Furlan Indipendent
Archivi de Patrie

FRIÛL EUROPE. UE. Il President de Comission al è gnûf, i problemis a son simpri chei

............

La Union europeane (UE) e à un gnûf president de Comission ma no à ancjemò une gnove Comission: par chê e varà di spietâ almancul i 29 di Avost. Daûr di ce che al previôt il Tratât di Lisbone, i guviers dai Vincjevot si àn cjatât in cualchi maniere in cunvigne sul non di Jean Claude Juncker, il candidât pe Comission presentât de bande dal partît politic a nivel european che al à cjapât plui vôts, il PPE, e lu àn proponût al Parlament european (PE) che lu à votât a maiorance. Ancje cun chest sisteme il vôt dai eurodeputâts nol è ancjemò chel di un vêr parlament, cuntune vere maiorance politiche, a pro di un vêr guvier, cuntune sô articolazion e cuntu so program. Al è dome la designazion, legjitimade dal vôt dai rapresentants dai citadins europeans, di une persone che però ce che e fasarà – e soredut cun cui – al dipendarà di ce che a rivaran a decidi i diviers guviers.
Il cussì clamât “metodi intergovernatîf” al mostre ancjemò une volte a palês la contradizion di fonde e salacor il pecjât origjinâl de unitât europeane, ven a dî che a àn di fâle sù i stâts. Cun di fat chescj a son “non superiorem reconoscentes” e duncje a fasin fature a molâ cuotis di podê o di sovranitât a nivel european, dulà che se un pôc di podê al ven cjapât sù si stente a capî di dulà che al rive, cemût e parcè.
Chel che al ven clamât “deficit democratic” al salte fûr propit di cheste situazion, che si palese ancje sul teren de politiche foreste: lu confermin la assence di une iniziative europeane fuarte e credibile in cont de invasion di Gaza de bande di Israêl e ancjemò di plui de crisi ucraine. Al torne a fuart il dubi che cu la fin de Vuere Frede, prime di slargjâ la UE, al sarès stât miôr sierâ la Nato e definî une gnove aliance tra la Europe tant che sogjet unitari e i USA.
Il semestri de presidence taliane de UE, tacât “in pompa magna”, nol à plui chê ande cussì decise: forsit plui che prometi (o menaçâ?) di puartâ «plui Italie in Europe» al sarès stât miôr impegnâsi par puartâ «plui Europe in Europe» e soredut «plui Europe in Italie». Viodarìn.
Intant al è stât un mudament te presince des fuarcis nazionalitariis e regjonalistis tal PE. I centriscj flamants de N-VA a àn lassât la Aliance Libare Europeane, che e ten dongje i nazionalitaris progressicj, e il grup ALE-Verts. Al someave che a lessin cul grup liberaldemocratic de ALDE, là che a son i centriscj catalans, bascs e irlandês di Convergéncia democràtica, EJA-PNV e Fianna Fail, e impen a son passâts cui conservadôrs antieuropeiscj che cussì a deventin il tierç grup dal PE daûr dal numar dai eurodeputâts. ❚
✒ Marco Stolfo

L’EDITORIÂL / La lezion de bandiere par dismovisi dal letarc

Walter Tomada
Par sigûr o sin stâts ducj braurôs cuant e je rivade in television la storie, discognossude a tancj furlans, di Marc di Murùs (o Moruç?), ultin a rindisi ae concuiste venite dal 1420. Pûr di no dineâ la sô apartignince ae Patrie dal Friûl, lui – che al puartave la bandiere dal Stât patriarcjâl – […] lei di plui +

La piçade / Fevelìn di autonomie pluio mancul diferenziade

Mastiefumate
In Italie si torne a fevelâ di autonomie. Magari par dâi cuintri, ma si torne a discuti. La Lega cu la propueste di leç su la autonomie diferenziade e torne a metile in cuistion. Dopo la Secession de Padanie, la Devoluzion, la Gjestion des Regjons dal Nord, dutis cuistions ladis in malore, cumò Calderoli al […] lei di plui +

L’EDITORIÂL / No stin a colâ inte vuate de indiference

Walter Tomada
Al à fat une vore di scjas l’articul scrit su la “Patrie” di Setembar di Marco Moroldo, furlan che al vîf in France e che al à insegnât ai siei fîs la marilenghe. Tornât a Mortean pes vacancis di Istât, al à provât a cirî cualchi zovin o cualchi frut che al fevelàs furlan cui […] lei di plui +