Sai impensaiso? Tal 1995 a àn vint il “Premi Friûl” cu la cjançon “Madins”, che ur à dât il sburt par zirâ il Friûl cu la lôr musiche, un miscliçot di folk e cjants par furlan riviodûts in clâf eletriche ma simpri in marilenghe, acompagnâts di tante voie di stâ insiemi.
◆ A son i “Bakan”, un grup musicâl nassût tal 1994 che al è daûr a presentâ il cuart disc di lôr produzion, tal an dal trentenâl dal lôr prin conciert public, che ducj si impensin, insiemi cun altris musiciscj riunîts intune fieste conciert ai Colonos in tribût a Giorgio Ferigo.
◆ La lôr storie e tache tai prins agns Novante, cuant che un grup di amîs, che si cognossin dal asîl, a tachin a fâ musiche formant un repertori dut lôr e une identitât, che ju a puartâts tai agns a fâ musiche sui palcs de regjon e ancje fûr.
«No vin mai fermât di dâsi dongje e sunâ. Se o podìn, la regule e je chê di cjatâsi almancul une volte par setemane. Ogni an, di cuasi trente agns, cuant che al rive l’Istât, o scjampìn par cualchi dì suntune isule. Si cjapìn trê dîs ducj par nô. E je une gjite “sacre” che nus ten dongje ancjemò di plui, se pussibil.»
◆ La musiche e lis peraulis dai “Bakan” a nassin tra i mûrs de sale provis e tai moments cuant che a son insiemi, partint des ideis di un di lôr, par trasformâsi in melodie e test, là che ognidun dal grup si ricognòs. A formâ la scuadre a son: Ivano Brollo, Renzo Brollo, Alessandro Cum, Mauro Di Giusto e Riccardo Marchetti.
◆ Lis lôr cjançons a contin storiis semplicis, di preocupazions e displasês, ligrie e fieste, dongje dal vivi di ogni dì. Ducj i albums dal grup a son stâts autoprodusûts. Il prin al jes tal 2001, cul non “Aradio”, une racuelte dai prins dîs agns dal grup, tal 2006 a publichin “a eletric 2006” e infin, tal 2013 a publichin “Viôt”. Cheste ultime racuelte e ten dongje il svilup e la maturitât de musiche che intai agns si è trasformade, e je deventade plui eletriche, direte e ruspie. Dopo “Viôt” a àn continuât a fâ cjantis gnovis cul lôr ritmi, e l’an passât a àn pensât che e jere ore di meti adun un disc, stant che a vevin za pronts cuindis tocs che a parevin finîts.
◆ Cussì al nas “Al torne dut”. Un disc che nol tradìs il lôr stîl di assendence eletriche, cun tescj une vore sclets e interessants.
L’album al cjape il non dal ultin toc, di dodis in dut, tignûts dongje in cheste gnove racuelte. «“Al torne dut” a son lis ultimis peraulis de ultime cjante dal disc e nus someave che a contassin – in cualchi mût – la idee dal disc. “Se e cuant / si spetarìn / alc di manco che / dai bogns timps / tu torne chi / tu torne che / al torne dut.»
◆ “Al torne dut” al ten dongje tocs realizâts ancje une vore di timp indaûr, lontans un di chel altri. «Ogni toc al à une sô vite e identitât, ma dilunc la regjistrazion o vin capît che un si leave ben cun chel altri, par atmosfere e colôrs de musiche.»
Il prin singul, che al è za stât publicat in rêt, al è il secont toc dal album: “Cain su la lune”. «Cheste cjançon – nus contin – e caraterize “Al torne dut”. Al è un toc vivarôs, al conte une storie in pocjis peraulis. Un Cain un pôc spaurît, come se nol ves capît ce che al à fat.»
◆ Par scomençâ chest an di fieste pal lôr trentenâl, i Bakan a àn digjitalizât ducj i trê lavôrs di prin e cumò la int e pues scoltâju in rêt.
A son daûr a preparâsi par celebrâ il lôr ultin lavôr e sunâ cjantis gnovis e vecjis tal conciert dai 18 di Mai aes 9 di sere a Ospedâl di Glemone, te suaze de sagre dal paîs. Duncje chei che a vuelin scoltâju e comprâ l’ultin album, a puedin scoltâju e fâ bacan cun lôr a Ospedâl, stâ daûr al lôr canâl Facebook bakan.gruppomusicale e sît: www.bakan.it ❚
I Bakan a son tornâts! Par fâ tant “bacan” cuntun gnûf album
Moira Pezzetta