Sfuei Mensîl Furlan Indipendent
Archivi de Patrie

VIERS IL FRIÛL. Dulà jerino restâts?

............

Sapade-Plodn - une cjase (dissen di Giovanni Di Lena)

Si pues tornâ finalmentri a preparâ la clâf inglese par disvidâ i cartei. Sapade-Plodn e torne a cjareçâ la sperance di rientrâ in Friûl. Il mês di Dicembar passât, in gracie di dôs senatoris, Isabella De Monte dal Pd e Raffaella Bellot da Leghe, la Comission bicamerâl pai Afârs Costituzionâi e à votât a pro dal passaç di regjon pal comun dal Cjadovri, midiant di une leç ordenarie, e duncje in maniere plui rapide rispiet a ce che e previodarès une leç costituzionâl. Un risultât che al à fat tornâ il bon umôr ai citadins sapadins dal comitât referendari che tal 2008 al à fat segnâ il prin vêr pas viers chê riunion storiche che si brame dal 1852. Ma lâ cui pîts di plomp al è un oblic, parcè che o savìn ducj tropis voltis in chescj agns che o sin restâts cul amâr in bocje. Ancje la passade Primevere, la propueste di leç dai senatôrs Saro e Ceccanti e veve cjatât il placet di ducj, ma la colade dal Guvier Monti e il tornâ a votâ a àn mandât dut sul osti. Cumò la sensazion e je che, vint semplificât l’iter legjislatîf, la aule dal Senât prime e chê de Cjamare dai Deputâts dopo, a puedin votâ definitivementri pal passaç. Bisugnarà fâ i conts però ancje cul parei de Comission belanç e po dopo cui numars che a rivaran a garantî i partîts tal moment dal vôt, parcè che a son ancjemò une vore di onorevui che a àn pôre di ce che al podarès discjadenâsi une volte che e partìs Sapade. Baste lei lis ultimis gnovis che a rivin dal Comelic cu la ambizion di jentrâ in Tirôl, come che a àn domandât une altre desene di paîs, di Cortine a Asiago. E no stin a dismenteâsi che la decision su Sapade le spietin ancje a Cint, tal Venit orientâl, dulà che dal 2006 la int e à esprimût a maiorance la volontât di passâ in Friûl; su cheste cuistion – simpri tal Dicembar passât – il deputât dal Pd di Pordenon, Giorgio Zanin, al à presentât un ordin dal dì ae Cjamare, acetât dal Guvier. Cussì come a Sant Michêl dal Tiliment che, dopo la doce glaçade dal 2005, cuant che il referendum nol jere passât par pôc, tai ultins mês il grup “Pro Friûl” si è tornât a movi par tirâ sù lis firmis par une gnove votazion popolâr. Nô de Patrie, di chi indenant no molarìn il vues, e o continuarìn a meti presse aes istituzions fintremai che il sanc furlan al tornarà a cori dentri chestis gnervaduris de nestre tiere. ❚
✒ Il Cjargnel

L’EDITORIÂL / La lezion de bandiere par dismovisi dal letarc

Walter Tomada
Par sigûr o sin stâts ducj braurôs cuant e je rivade in television la storie, discognossude a tancj furlans, di Marc di Murùs (o Moruç?), ultin a rindisi ae concuiste venite dal 1420. Pûr di no dineâ la sô apartignince ae Patrie dal Friûl, lui – che al puartave la bandiere dal Stât patriarcjâl – […] lei di plui +

La piçade / Fevelìn di autonomie pluio mancul diferenziade

Mastiefumate
In Italie si torne a fevelâ di autonomie. Magari par dâi cuintri, ma si torne a discuti. La Lega cu la propueste di leç su la autonomie diferenziade e torne a metile in cuistion. Dopo la Secession de Padanie, la Devoluzion, la Gjestion des Regjons dal Nord, dutis cuistions ladis in malore, cumò Calderoli al […] lei di plui +

L’EDITORIÂL / No stin a colâ inte vuate de indiference

Walter Tomada
Al à fat une vore di scjas l’articul scrit su la “Patrie” di Setembar di Marco Moroldo, furlan che al vîf in France e che al à insegnât ai siei fîs la marilenghe. Tornât a Mortean pes vacancis di Istât, al à provât a cirî cualchi zovin o cualchi frut che al fevelàs furlan cui […] lei di plui +